Middelburg,
(voormalige) Morgenster
Protestantse Kerk in Nederland - Adriaan Lauwereystraat 6
- Orgeloverzicht - Andere orgels in Middelburg -
Kerkgebouw
Onder
architectuur van Arend Rothuizen werd in 1965 begonnen met de bouw van een nieuw kerkgebouw
in de wijk 't Zand.
Een jaar later werd dit gebouw in gebruik genomen onder de naam
"Getuigeniskerk".
Dertig jaar later, in 1996, werd de kerk verbouwd en door de Samen op Weg gemeente
West opnieuw in gebruik genomen onder de naam de 'Morgenster".
Thans is de kerk in gebruik bij de Protestantse Gemeente Middelburg. Door de
hoge onderhoudskosten die het gebouw echter met zich meebrengt, zag de PGM zich
genoodzaakt begin 2017 de kerk te sluiten. Een passende herbestemming voor de
kerk wordt nog gezocht.
Eerste orgel
Tot 1967 heeft men in voormalige Getuigniskerk -
thans De Morgenster - te Middelburg de diensten met een huisorgel met
luchtaandrijving begeleid.
In april 1967 werd er een nieuw orgel van de firma Leeflang in gebruik genomen door een bespeling van Arie J. Keijzer en een
toelichting van orgelbouwer Leeflang.
De Prestant 8' van dit serie-orgel was evenals de octaven en de Mixtuur uit 80% tin,
de fluitregisters van 30% orgelmetaal en de Subbas van sipo-mahonie.
De kas, orgelbank, pedaal en de sleepladen werden vervaardigd van massief Zuid-Duits
eikenhout. De manualen werden belegd met dik, ongebleekt ivoor.
|
De dispositie van het Leeflang-orgel (1967): |
|||||
|
Hoofdwerk |
|
Nevenwerk: |
|
Pedaal: |
|
|
Werktuiglijke
registers: |
|
Overige gegevens: |
|||
In verband met met de plaatsing van het 'nieuwe' Van Dam-orgel werd het orgel in 1996 verkocht. Het Leeflang-orgel is door de firma Reil geplaatst in de Pinkstergemeente Het Kruispunt te Apeldoorn.
Foto ©: Collectie R. Pannekoek
Huidig orgel
Tussen 1904 en 1906 bouwde de firma L.. van Dam & Zonen aan een nieuw orgel voor de
Nieuwe
kerk van Vlissingen. Dit instrument was geschonken door de rijke redersfamilie
Blum-de Niet ter ere van hun 25-jarig huwelijksjubileum op 31 juli 1904.
|
De oorspronkelijke dispositie van het Van Dam-orgel (1906): |
|||||
|
Hoofdwerk |
|
Bovenwerk: |
|
Pedaal: |
|
|
Werktuiglijke
registers: |
|
Overige gegevens: |
|||
Op 16 oktober 1917 berichtte de Vlissingse Courant: "Tot organist van de Nieuwe
Kerk alhier is benoemd de heer S. Landsman." De bekend geworden componist heeft
hier tien jaar het Van Dam-orgel bespeeld waarna hij naar Den Haag vertrok.
Tijdens de periode 1943-1945 werd het instrument opgeslagen en na sluiting van
de Nieuwe kerk werd het in 1958 door D.A. Flentrop in de nieuwgebouwde
Johanneskerk in Vlissingen geplaatst. Daarbij is
het instrument van een nieuwe kas voorzien aangezien de kerk niet voldoende
hoogte had voor het oude front. Gelukkig bleef de oude klaviatuur en de pompbediening intact. Wel werden er diverse
dispositiewijzigingen doorgevoerd, te weten: de Viola 8' van het hoofdwerk werd
vervangen door een
Mixtuur, verdeeld in bascant en discant. Verder werd de Voix Celeste 8' vervangen door een Octaaf 2'. De Salicionaal 4' werd
vervangen door een Quint 1
1/3'. Op het pedaal werden een Gedekt 8' en een Fagot 16' bijgeplaatst.
|
De dispositie van het Van Dam-orgel (1906): |
|||||
|
Hoofdwerk |
|
Bovenwerk: |
|
Pedaal: |
|
|
Werktuiglijke
registers: |
|
Overige gegevens: |
|||
In 1995 werd de Johanneskerk in Vlissingen gesloten en een jaar later gesloopt. Ondanks diverse pogingen van Jan Jongepier en Bram Beekman om het orgel met een gereconstrueerd front in de Sint Jacobskerk in Vlissingen te plaatsen, werd het in 1996 aan de Morgenster in Middelburg verkocht waar het zonder wijzigen werd opgebouwd. Om het instrument te plaatsen moest er in het plafond een gat worden gemaakt. Deze laatste overplaatsing werd weer gedaan door Flentrop Orgelbouw uit Zaandam. Hierbij werd de Quint 1 1/3' gewijzigd in een Nasard 3' en de Octaaf 2' in een Gemshoorn 2'. Op vrijdag 27 september 1996 werd het orgel in gebruik genomen met een klankdemonstratie, koraalbewerking over gezang 157 en een korte improvisatie over gezang 225 door Freek de Keizer, organist van de Oostkerk te Middelburg.
|
De dispositie van het Van Dam-orgel (1906): |
|||||
|
Hoofdwerk |
|
Bovenwerk: |
|
Pedaal: |
|
|
Werktuiglijke
registers: |
|
Overige gegevens: |
|||
Situatie 1906-1958 te Vlissingen, Nieuwe Kerk Situatie 1958-1995 te Vlissingen, Johanneskerk.
Foto ©:
Zeeland, tijdschrift van het KZGW
Foto ©: Collectie R. Pannekoek
Gerelateerde nieuwsberichten
2012/06/11: Protestantse Gemeente Middelburg sluit Morgenster en Oostkerk
Geraadpleegde literatuur
Kluiver, J.H. (1974)
Historische Orgels in Zeeland, deel II Walcheren
Middelburg, Mededelingen van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen, 1974
Feij, H. (1995)
Simon Landsman (1888-1960), kerkorganist/componist : 'mij spreekt het orgel
een tale' in: 'Zeeland, tijdschrift van het KZGW, december
1995'
Met dank aan
C. Lievense
R. Pannekoek