Zierikzee, Evangelisch Lutherse Kerk

Zierikzee, Evangelisch Lutherse Kerk
Protestantse Kerk - Gat van Noord-Westen

- Orgeloverzicht - Andere orgels in Zierikzee -

Kerkgebouw
De Evangelisch Lutherse Kerk in Zierikzee is een deel van het vermoedelijk in de periode 1450-1470 gebouwde adellijke huis Ravenstein, dat met uitgestrekte tuinen en boomgaarden toebehoorde aan het geslacht Van Kleef.
In 1528 kwam dit goed in bezit van de stad Zierikzee.
In 1617 besloot men de grond te verkavelen en het huis voor een deel af te breken. Een deel kwam in gebruik als Schotse kerk.
Na leegstand werd het gebouw in 1713 aan de Lutherse gemeente toegewezen. De kern van deze in dat jaar gestichte en thans nog steeds zelfstandige gemeente bestond toen uit Scandinavische zeelieden.
Het gebouw kreeg door verbouwing en uitbreiding in 1755 zijn huidige gedaante. Na de Ramp van 1953 werd het gebouw gerestaureerd waarna het op 19 juni 1960 in gebruik werd genomen.

Eerste orgel
Zie voor de geschiedenis van het De Backer?-orgel uit 1759 de (voormalig) Rooms Katholieke Kerk te IJzendijke, waar het orgel na tijdelijke plaatsing in de Waalse Kerk in Zierikzee, tussen 1833 en ca. 1900 heeft gestaan.

Tweede orgel
In 1778 werd een nieuw orgel in de Evangelisch Lutherse Kerk te Zierikzee geplaatst. Het was een geschenk van het gemeentelid Gerrit Holman en werd gebouwd door Johannes Mittenreiter, orgelmaker te Gouda maar geboren in Oostenrijk.

*De oorspronkelijke dispositie van het voormalige Mittenreiter-orgel (1778):*
Manuaal: Prestant Holpijp Quintadeen Octaaf Spitsfluit Octaaf Gemshoorn Tertiaan Fluit basc. Mixtuur basc./disc. Cornet disc. Dulciaan basc./disc. Trompet basc./disc.	8 voet 8 voet 8 voet 4 voet 4 voet 2 voet 2 voet 1 1/4 voet 1 voet IV-VII sterk IV sterk 8 voet 8 voet	Pedaal: Aangehangen
*Overige gegevens:* Manuaalomvang: ? Pedaalomvang: ? Stemming: ? Toonhoogte: a’ = 440 Hz Tractuur: mechanische sleepladen

In 1799 werd, zulks mogelijk gemaakt door een legaat van dezelfde Gerrit Holman, het instrument uitgebreid met een van een tweede manuaal te bespelen bovenwerkje met welke werkzaamheden Johann Pieter Schmidt te Gouda werd belast. Daarbij verviel de Fluit 1' (bas), de Quintadeen en de Dulciaan verhuisden naar het Bovenwerk en op het Hoofdwerk werd een Bourdon 16' (disc.) geplaatst.

*De dispositie van het voormalige Mittenreiter-orgel (1778) vanaf 1799:*
Hoofdwerk Bourdon disc. Prestant Holpijp Octaaf Spitsfluit Octaaf Gemshoorn Tertiaan Mixtuur basc./disc. Cornet disc. Trompet basc./disc.	16 voet 8 voet 8 voet 4 voet 4 voet 2 voet 2 voet 1 1/4 voet IV-VII sterk IV sterk 8 voet	Bovenwerk: Prestant disc. Holpijp basc./disc. Fluit basc./disc. Nasard basc./disc. Dulciaan basc./disc.	8 voet 8 voet 4 voet 3 voet 8 voet	Pedaal: Aangehangen
*Overige gegevens:* Manuaalomvang: ? Pedaalomvang: ? Stemming: ? Toonhoogte: a’ = 440 Hz Tractuur: mechanische sleepladen

Gedurende de 19de eeuw werd het instrument onderhouden door de orgelmaker A. Meere te Utrecht en Kam en Van der Meulen te Rotterdam.
In 1874 werden de balgen vervangen en werden de klavieren vernieuwd en verplaatst. Deze werkzaamheden werden uitgevoerd door de gebroeders Franssen te Roermond, die daarna het orgel onderhielden.
Na de watersnoodramp van 1953 werden door het Rampenfonds niet alleen gelden beschikbaar gesteld voor het herstel van de kerk maar ook voor de bouw van een nieuw orgel. Dit terwijl het orgel geen noemenswaardige schade had opgelopen. Het instrument verkeerde anderzijds op dat moment reeds in een slechte staat. Het pijpwerk werd helaas verkocht om omgesmolten te worden en het binnenwerk werd gesloopt, maar opgemerkt moet worden, dat gezien laatstvermelde dispositie niet bekend is hoeveel van het originele pijpwerk toen nog aanwezig was.

*De dispositie van het voormalige Mittenreiter-orgel (1778) tot 1960:*
Hoofdwerk Bourdon disc. Prestant Roerfluit Octaaf Spitsfluit Octaaf Cornet disc. Trompet basc./disc.	16 voet 8 voet 8 voet 4 voet 4 voet 2 voet IV sterk 8 voet	Bovenwerk: Prestant disc. Holpijp basc./disc. Viola di Gamba Fluit basc./disc. Piccolo	8 voet 8 voet 8 voet 4 voet 2 voet	Pedaal: Aangehangen
*Overige gegevens:* Manuaalomvang: ? Pedaalomvang: ? Stemming: ? Toonhoogte: a’ = 440 Hz Tractuur: mechanische sleepladen

Foto ©: Broekhuyzen, Orgelbeschrijvingen

Huidig orgel
In 1960 werd met tussenkomst van de Orgelcommissie van de Nederlandse Hervormde Kerk aan de Zweedse orgelbouwer Olof Hammarberg opdracht gegeven om met gebruikmaking van het oude front een nieuw orgel te bouwen. Op 16 november 1962 werd dit instrument in gebruik genomen onder andere met een bespeling door Lambert Erné.

*De dispositie van het Hammarberg-orgel (1962):*
Hoofdwerk Prinzipal Rohrflote Oktave Gedackt Flote Oktave Mixtur	8 voet 8 voet 4 voet 4 voet 2 voet IV sterk	*Nevenwerk:* Gedackt Rohrflote Prinzipal Oktave Sesquialtera	8 voet 4 voet 2 voet 1 voet II sterk	Pedaal: Subbass Gedackt Pommer Regal	16 voet 8 voet 4 voet
Werktuiglijke registers: Koppel Hoofdwerk-Nevenwerk Koppel Pedaal-Hoofdwerk		*Overige gegevens:* Manuaalomvang: C-f''' Pedaalomvang: C-f' Stemming: evenredig zwevend Toonhoogte: a’ = 440 Hz Tractuur: mechanische sleepladen

Geraadpleegde bronnen

Archief Evangelisch-Lutherse gemeente in Streekarchivariaat Schouwen-Duiveland.

Kluiver III, blz. 119-121, 122-123.

Zie ook de literatuurlijst met betrekking tot Schouwen-Duivelandse orgels van P. Sevestre

Informatie en foto's op deze pagina, tenzij anders vermeld: P. Sevestre

- Terug naar de top van deze pagina -